In de zoektocht naar arbeidspotentieel combineert het Limburgse ziekenhuis Zuyderland ‘keiharde’ functiecijfers met een gezonde maatschappelijke verantwoordelijkheid. Sjef Cortenraede, senior beleidsadviseur P&O: “De arbeidsmarktkrapte dwingt ons om te kijken hoe functies zijn opgebouwd en hoe je die anders kunt verdelen. Wij zien daardoor ook kansen voor mensen met een zogenoemde ‘afstand tot de arbeidsmarkt’.” Op het Klinisch Chemisch Hematologisch Laboratorium leidde deze benadering tot vaste contracten voor Wil de Hoogh en Debby Feitsma-van Eck.

Preventief darmonderzoek

Op het Klinisch Chemisch Hematologisch Laboratorium in Sittard-Geleen komen sinds 2014 dagelijks duizenden enveloppen binnen met buisjes ontlasting voor het bevolkingsonderzoek naar darmkanker. Vanuit heel Nederland, in tientallen postzakken per dag. Voordat deze buisjes in het hightech analyseapparaat belanden, moeten al die enveloppen worden opengemaakt. “De eerste jaren deed ons team van analisten en frontofficemedewerkers dat”, vertelt afdelingsmanager Jeanneke Jungblut. ”Sinds 2016 hebben we versterking van twee medewerkers met een afstand tot de arbeidsmarkt. Op piekdagen starten we met een team van twaalf medewerkers, daarna knippen Debby en Wil de zakjes open en controleren ze of de buisjes volgens de richtlijnen zijn gevuld, zodat ze in het analyseapparaat kunnen.” Een mooi voorbeeld van functiecreatie, waarbij eenvoudige taken – zoals kopiëren, enveloppen openmaken en andere voorbereidende werkzaamheden – uit functies worden gehaald en ondergebracht in een nieuwe functie. Hiermee worden hoger gekwalificeerde medewerkers ontlast van eenvoudige werkzaamheden en worden er meer banen gecreëerd voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Gelukkige medewerkers
De opdracht voor het bevolkingsonderzoek werd onlangs met acht jaar verlengd, en Wil de Hoogh en Debby Feitsma-van Eck kregen een vast contract. Daar zijn ze heel blij mee. De Hoogh, 55-plus en door omstandigheden afgekeurd: “Ik werk elke dag met veel plezier en kan zo ook nog iets betekenen voor de maatschappij.” Zijn jongere collega Feitsma-van Eck zit in de Wajong en is vooral trots dat ze nu een vast contract heeft: “Ik heb altijd wel baantjes gehad, maar door mijn ADHD ben ik soms wat druk of praat ik veel. Dat maakte veel banen tot nu toe lastig voor mij. Ik moet gewoon bezig blijven, en dat kan hier.”

Geen liefdadigheidswerk
Hoe blij Jungblut ook is dat ze voor hen nieuwe kansen heeft kunnen creëren, ze benadrukt dat hun werk geen liefdadigheidswerk is. “Ze komen ook niet bovenop mijn formatie, maar zitten in mijn formatie. Ik heb 0,89 fte van mijn formatie gebruikt voor hen. In het begin vroegen ze wat extra begeleiding in de vorm van structuur en duidelijkheid, maar ik zie weinig verschil met andere medewerkers. Iedereen is op zijn eigen manier anders. Wat ik belangrijk vind, is dat ze onze afdeling ontlasten: onze analisten kunnen nu meer tijd inzetten voor de analytische werkzaamheden waarvoor ze zijn opgeleid.”

Nieuw project: cijfermatige functiecreatie
Zuyderland wil de initiatieven op het gebied van functiecreatie en inclusiviteit uitbreiden. Om de functies anders te kunnen verdelen, is Lisette Wienbreyer, beleidsadviseur P&O, samen met FWG en het Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie (CIAO) gestart met een analyse van het functiegebouw: “Hoeveel elementaire taken zitten er in ons functiehuis? We denken dat we met deze ondersteunende cijfers afdelingen goed kunnen laten zien waar potentiële ruimte op hun afdeling zit. Maar die papieren exercitie zegt niet alles. Om een nieuwe functie te kunnen maken, moeten de vrijgekomen taken aaneengesloten plaatsvinden. Ook speelt soms het tijdstip (bijvoorbeeld het serveren van voedsel) of de volgorde (afwassen na het eten) mee. Daarnaast bekijken we in hoeverre afdelingen geschikt zijn voor functiecreatie. Hoe staan ze er bijvoorbeeld voor op het gebied van ziekteverzuim, medewerkerstevredenheid, leeftijdsopbouw en draagvlak? Bij geschikte afdelingen analyseren we vervolgens de werkprocessen, onderzoeken we welke ondersteuning nodig is en kunnen we op basis daarvan richting UWV en WSP concrete vacatures uitzetten. Wij doen de sollicitatiegesprekken en zetten ook de werkcapaciteit-monitor van CIAO in om het ontwikkelpotentieel van kandidaten vooraf in kaart te brengen.”

Uitbreiden naar andere functies
Wienbreyer en Cortenraede hopen dat ze als volgende stap hun analyses kunnen uitbreiden voor geheel Zuyderland, naar Cure en naar Care. Gezien de huidige tekorten een heel aantrekkelijk idee. De schatting is dat over de hele linie een deel van alle werkzaamheden geschikt zijn (te maken) voor mensen met een
afstand tot de arbeidsmarkt. “We hebben eerder op kleine schaal op een verpleegafdeling geanalyseerd wat ondersteunende taken zijn en hoe je die kunt bundelen in een functie. Deze studie leerde dat een deel niet-verpleegkundige taken daadwerkelijk gesubstitueerd kunnen worden naar ondersteunende functies. Bedenk je maar hoe vaak een patiënt op de bel drukt en vraagt om een gevallen tijdschrift of een glaasje water en hoeveel logistieke en ondersteunende taken op een afdeling plaatsvinden. Zulke taken kan ook een servicemedewerker overnemen. De verpleegkundige kan zich dan focussen op de taken die echt bij het vak horen.”